I, Khái niệm
Những chế phẩm điều chế bằng cách chiết xuất dược liệu ở một kích thước tieur phân nhất định với dung môi chiết thích hợp được gọi chung là cao thuốc. Đó là những chế phẩm có thể chất lỏng, bán rắn hay rắn. Nếu dung môi chiết là ethanol và dịch chiết thu được không qua các giai đoạn bốc hơi dung môi. chế phẩm thu được gọi là cồn thuốc. Cao thuốc có thể là dạng bào chế hoàn chỉnh được sử dụng trực tiếp nhưng thông thường đó là những sản phẩm trung gian dùng bào chế các dạng thuốc khác như siro viên tròn viên nén viên nang. Cao thuốc thường được lược bớt một phần tạp chất trong quá trình bào chế. Tỷ lệ hoạt chất trong cao thuốc thường cao hơn tỷ lệ hoạt chất trong dược liệu. Riêng cao lỏng tỷ lệ hoạt chất có thể bằng tỷ lệ hoạt chất trong dược liệu. Dược liệu để điều chế cao thuốc có thể sử dụng là động vật hay thực vật, còn tươi hay được sấy khô. được chia nhỏ đến kích thước thích hợp. Dung môi chiết xuất phải là những dung môi không độc hại vì thường không loại hết dung môi khỏi cao thuốc. Nếu cao thuốc phải loại hết dung môi như cao khô, hoặc sau khi sử lý dịch chiết chỉ còn lại dung môi không độc thì có thể ưu tiên chọn lọc và kinh tế của hỗn hợp dung môi sử dụng. Dung môi nước và hỗn hợi etanol- nước được sử dụng phổ biến nhất trong điều chế cao thuốc đặc biệt là khi cao thuốc yêu cầu tan được trong nước. Các dịch chiết và cao thành phẩm thường chứa nhiều vi sinh vật nhiễm từ nguyên liệu ban đầy nhất là khi nó được điều chế ở nhiệt độ thấp để bảo vệ hoạt chất. Bản thân cao thuốc cũng là môi trường dinh dưỡng thuận lợi cho vi sinh vật phát triển. Vì vậy cần chú ý sử dụng các biện pháp thích hợp đê giảm bớt vi sinh vật và bảo quản cao thuốc
II, Phân loại
Theo thể chất
- Cao lỏng : có thể chất lỏng hơi sánh quy ước 1ml cao lỏng tương ứng với 1g dược liệu dùng điều chế cao thuốc
- Cao đặc: có thể chất quánh hoặc dẻo, sờ không dính tay ở nhiệt độ thường, nhưng chảy lỏng thành khối dịch đặc hoặc nhớt khi đun nóng. Cao đặc được điều chế bằng cách cô đặc kéo dài và cẩn thận các dịch chiết dược liệu. Tỷ lệ dung môi còn lại trong cao thường không quá hai mươi phần trăm. Do có độ ổn định kém và dễ nhiễm vi sinh vật nên phần lớp cao đặc nay được thay thế bằng cao khô
- Cao khô: là khối khô hay bột khô, dễ hút ẩm. Hàm ẩm không quá năm phần trăm. Ngoại lệ một số cao khô có thể chất dẻo. Ví dụ khi cao chứa nhiều hợp chất thân dầu hoặc có tỷ lệ lớn các thành phần thân nước tạo ra hỗn hợp eutectic. Khi để lạnh, khối dẻo rắn lại có thể nghiền được
Theo dược điển Châu Âu
- Cao quy định hàm lượng : là cao được điều chỉnh hàm lượng các thành phần đến một giới hạn nhất định
- Cao chuẩn hóa: là cao được điều chỉnh hàm lượng các thành phần có hoạt tính điều trị đã biết đến một giới hạn nhất định
Ngoài ra có thể phân lịa cao thuốc theo dung môi chiết xuất: cao nước, cao cồn, cao ete
Theo phương pháp chiết: thuốc sắc, thuốc hãm
Theo trạng thái dược liệu đem chiết xuất: cao dược liệu tươi, cao dược liệu khô
