Tăng lipoprotein máu

1. Tăng lipoprotein máu

Tăng lipoprotein máu có nguy cơ gây xơ vữa ĐM , từ đó dẫn đến các biến chứng nặng về tim mạch như tăng huyết áp, bệnh lý động mạch vành và nhồi máu cơ tim.

• Contents

  • 1 Phân loại tăng lipoprotein máu Frederickson/WHO
  • 2 Cơ chế tăng lipoprotein máu
    • 2.1 Cơ chế tăng lipoprotein máu tiên phát
    • 2.2 Cơ chế tăng lipoprotein máu thứ phát
    • 2.3 Tăng triglycerid máu đơn thuần (hoặc chủ yếu)

  Phân loại tăng lipoprotein máu Frederickson/WHO

Fredrickson chia tăng lipoprotein máu  làm 5 type, sau đó đk các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phân loại bổ sung type II thành týp IIa và týp IIb.

Bảng 6.7: Phân loại tăng lipoprotein máu  của Fredrickson/WHO

• Cơ chế tăng lipoprotein máu

Tăng lipoprotein máu được chia làm 2  nhóm: (1) tiên phát, và có thể do rối loạn di truyền, nhưng thường là bởi  lối sống nhàn nhã, chế độ ăn quá nhiều năng lượng và acid béo bảo hòa; (2) thứ phát trong 1  số bệnh như đái đường, nhược năng tuyến giáp.

• Cơ chế tăng lipoprotein máu tiên phát

Ða số các TH  có liên quan đến: (1) sự tăng tổng hợp các hạt dưỡng trấp và VLDL do chế độ ăn nhiều lipid, cholesterol và acid béo bảo hòa và  kết hợp với (2) giảm giáng hóa lipid do cuộc sống nhàn nhã ít tiêu thụ năng lượng.

1  số TH  phát hiện có rối loạn di truyền gây giảm các yếu tố tham gia chuyển hóa lipoprotein máu:

• Giảm thụ thể của LDL dẫn đến giảm thu nhận LDL và  hoặc giảm apo-B100 làm cho LDL không gắn được với thụ thể của  Cả hai TH  trên gây tăng LDL (tăng cholesterol),
• Giảm lipoprotein lipase gây giảm thủy phân triglycerid hoặc giảm apo-CII (cofactor của lipoprotein lipase) dẫn ts  giảm hoạt tính của lipoprotein Hai rối loạn trên gây tăng hạt dưỡng  trấp,  VLDL (tăng chủ yếu triglycerid),
• Giảm HTGL (hepatic triglycerid lipase) dẫn đến giảm thủy phân triglycerid trong IDL và  gây tăng

• Cơ chế tăng lipoprotein máu thứ phát

Tăng lipoprotein máu gặp trong nhiều bệnh cảnh lâm sàng rất khác . Có thể tăng chủ yếu là triglycerid, hoặc  tăng cả triglycerid và cholesterol (tăng lipid máu hổn hợp) mà cơ chế thường ko  rõ. Các nhóm bệnh sau đk xếp theo tần suất gây tăng lipoprotein máu:

• Tăng triglycerid máu đơn thuần (hoặc chủ yếu)

Triglycerid (TG) máu bình thường < 1,5 g/L. Khi > 2 g/L là bệnh lý. Tăng TG tương ứng với tăng VLDL (týp IV) hoặc  tăng hết hợp VLDL và hạt dưỡng trấp (týp V), vì VLDL và hạt dưỡng trấp là 2  loại lipoprotein chứa nhiều TG nhất. Khi TG tăng > 4 g/L thì do đường kính các hạt lipoprotein tăng lên tuy ko  nhìn thấy được từng hạt nhưng huyết thanh bắt đầu vẩn đục. Nếu có tăng hạt dưỡng trấp thì khi để lắng tại  4oC qua đêm sẽ có lớp kem nổi lên ở bề mặt huyết tương. Ko  có u vàng ở gân hoặc u vàng ở mí mắt, no  có thể có loại u vàng phát ban (các nốt sần màu đỏ cam) xuất hiện ở thân ,  đầu chi khi TG > 10 g/L. lúc   đó  các  mạch  máu  võng  mạc  có  thể  có  màu  vàng  cam  (lipemia retinalis).