Thổ phục linh
Thuộc chi Smilax, họ khúc khắc.
Contents
Đặc điểm thực vật của chi Smilax
Cây khúc khắc thuộc dạng cây leo, rễ phình to, các lá mọc so le nhau. Trên lá có các gân nổi rõ xuất phát từ gốc đến đỉnh. ở mỗi cuống lá có 2 tua cuốn do lá kèm biến đổi thành.
Hoa nhỏ, cụm hoa tán, hoa mọc đơn tính khác gốc. Mỗi hoa có 3 cánh, 6 nhị dính vào gốc cánh hoa. Quả cây khúc khắc mọng, có hình cầu.
Cây thổ phục linh hay Thổ tỳ giải
Cây dây leo, nhỏ, nhẵn, không có gai. Lá hình trái xoan, thuôn, đỉnh và gốc đều nhọn, gân lá xuất phát từ gốc đến đỉnh lá, có từ 3 – 5 gân. Lá nhẵn, mặt dưới của lá có lớp sáp trắng. Hai tua cuốn ở gốc lá do lá kèm biến đổi thành. Hoa mọc ở nách lá, cụm hoa tán. Quả mọng màu đỏ.
Cây mọc hoang ở các vùng đồi núi.
Thu hái, chế biến:
Lấy thân rễ của cây ( thường ăn sâu dưới đất ), loại bỏ rễ nhỏ, rửa sạch, thái lát mỏng hoặc để nguyên đem phơi khô.
Dược liệu sau khi chế biến có hình dạng, kích thước không đều, thường có hình trụ dẹt. Mặt ngoài dược liệu có màu nâu nhạt, xù xì. Thể chất cứng khó bẻ, phần bẻ có chất bột, có vị nhạt, không mùi.
Thổ phục linh cho nhiều bột là loại tốt. Để thái lát, cần ngâm dược liệu vào nước cho mềm trước khi thái, sau khi thái xong đem phơi khô .
Chú ý cần phân biệt cây Bạch phục linh với cây thổ phục linh. Cây Bạch phục linh thân có gai thưa, lá hình trứng, phần gốc lá đột nhiên thót thành mũi nhọn.
Thành phần hoá học:
-Thân rễ thổ phục linh có tinh bột, các chất vô cơ, saponin như Smilagenin, flavonoid như Astilbin, các acid thơm như acid Shikimic, Ferulic, Syringic,…
Tác dụng, công dụng:
– Thử nghiêm trên chuột cho thấy thân rễ Thổ phục linh có tác dụng giảm đường huyết.
– Tác dụng chống lại các chất gây ung thư gan và ức chế sự phát triển các dòng tế bào ung thư gan ở người HepG2 và Hep3B.
– Trong y học dân tộc, thổ phục linh có tác dụng chữa thấp khớp, đau lưng, mỏi gối, mạnh gân cốt, lợi niệu. Ngoài ra, thuốc còn chữa mụn nhọt, bệnh giang mai và 1 số bệnh ngoài da khác.
Dạng dùng:
Thuốc sắc hoặc cao.
